Güneşten Gelen Mucize: D Vitamini Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Güneşten Gelen Mucize: D Vitamini Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Güneşten Gelen Mucize: D Vitamini Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Günümüzde bağışıklık sisteminden kemik sağlığına kadar birçok alanda etkili olduğu bilinen D vitamini, ‘güneş vitamini’ olarak da adlandırılıyor. Ancak eksikliği dünya genelinde oldukça yaygın ve birçok sağlık sorununa yol açabiliyor. Peki, D vitamini neden bu kadar önemli ve hangi kaynaklardan yeterince alabiliriz?


D vitamini, vücutta kemik mineralizasyonu ve kemik-iskelet sisteminin gelişiminde rol oynayan yağda eriyen bir vitamin türüdür. Yapılan çalışmalar, D vitamininin vücutta pek çok farklı etkisinin bulunduğunu göstermiştir. D vitamininin başlıca etkileri şunlardır:

  • Pankreasta yer alan beta hücrelerini uyararak insülin salınımını artırır ve tip 1 diyabetin gelişim riskini azaltır.
  • Kemik oluşumunda yer alan osteoblast hücrelerinde çoğalma, farklılaşma ve mineralizasyon aşamalarını düzenleyerek kemik-iskelet sağlığını korur.
  • İnflamasyon öncüsü sitokinlerin salınımını azaltarak otoimmün hastalıkların (MS, Romatoid Artrit, Lupus vb.) oluşum riskini azaltır.
  • Kanser hücrelerinin çoğalmasını önleyip, apoptozunu (hücrelerin kendisini yok etmesini) uyararak kanser gelişim riskini azaltır.

a) D Vitamini Kaynakları: Hangi Besin Ne Kadar D Vitamini İçerir?


Besinlerle alınan D vitamini, günlük ihtiyacımızı tam anlamıyla karşılamaz. Ancak bazı besinler diğerlerine oranla daha fazla D vitamini içerir. D vitamini bakımından başlıca besinler ve içerdikleri D vitamini miktarı şu şekildedir:

  • Somon Balığı: 6,99 µg
  • Ton Balığı: 5,9 µg
  • Karaciğer: 1,23 µg
  • Yumurta Sarısı: 0,86 µg
  • Süt: 1,01 µg
  • Tereyağı: 1,4 µg
  • Mantar: 1,91 µg

b) Eksikliğinde Görülen Belirtiler Nelerdir?


Çocuklarda:

  • 6 aydan sonra kemik deformitesi (raşitizm görülmesi)
  • Bacaklarda eğrilik
  • Raşitik akciğer (esnek göğüs kafesi ve kuvvetsiz kaslar)
  • Gelişme bozukluğu
  • Huzursuzluk

Yetişkin bireylerde:

  • Kas-iskelet ağrısı
  • Osteomalazi (kemik yumuşaması)
  • Osteoporoz (kemik erimesi)
  • Kaburga, kalça, pelvik, uyluk ve ayak ağrısı
  • Halsizlik
  • Kırık
  • Depresyona eğilim

c) Güneş Varsa; D Vitamini Var!


Besinlerle alınan D vitamini, bu vitaminin aktif formu olmayıp vücutta deri tarafından sentezlenerek karaciğer ve böbrekte enzimatik yolaklar ile aktif formuna dönüştürülmektedir. Besinler ya da takviyelerle alınan D vitamini, vücutta aktif formuna dönüştürülebilmek için güneş ışığına ihtiyaç duyar. Bu nedenle gün içerisinde yeterli miktarda güneş ışığı almak oldukça önemlidir.

El, yüz ve kollar açıkta olacak şekilde:

  • Açık tenli bireylerin günde 30 dakika,
  • Daha koyu tenli bireylerin ise günde 2 saat güneş ışığına maruz kalması yeterlidir.

Ancak bazı faktörler D vitamini sentezini engelleyebilir:

  • Faktör düzeyi 15 veya üzeri olan güneş kremlerinin kullanılması,
  • Cam veya tül arkasından güneşlenme gibi faktörler güneş ışınlarının deriye ulaşmasını engelleyerek D vitamininin sentezlenmesini önler.

Bu nedenle D vitamini sentezinin gerçekleşmesi için doğru koşullar sağlanmalıdır:

  • Ülkemizin bulunduğu enlemde D vitamini sentezi, Mayıs-Kasım ayları arasında mümkündür.
  • Saat 10.00-15.00 arası, güneş ışınlarının açısı en uygun olduğu için D vitamini sentezi açısından en verimli zaman dilimidir.

d) Günlük Ne Kadar D Vitamini Almalıyız?


Besinlerle yeterli D vitamini alamadığımız için takviyeler bazen gerekli olabilir. Yaş gruplarına göre günlük D vitamini ihtiyacı şu şekildedir:

  • 0-1 yaş aralığındaki bireyler için: 400 IU (10 µg)
  • 1-70 yaş aralığındaki bireyler için: 600 IU (15 µg)
  • 70 yaş üstü bireyler için: 800 IU (20 µg)
  • Gebe ve Emzikli bireyler için: 600 IU (15 µg)

Sağlıklı bir yaşam için D vitamini alımınızı dengede tutmayı unutmayın! Hem beslenmenize dikkat ederek hem de güneşten faydalanarak vücudunuzun ihtiyacı olan D vitaminini alabilirsiniz.


Sağlıklı ve verimli bir iş yeri için bize ulaşın ve birlikte başlayalım!

Şirketinizde sağlıklı yaşamı desteklemek ve çalışanlarınızın sağlıklı beslenme hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için Diyetisyen Elif Daşdemir ile hemen iletişime geçin.

Bize Ulaşın